• .
  • (+593) 0981 325 128
  • Chat WhatsApp

Shuk misi killa killa kashpa, paypak Apu Tungurahuata mana yanapasha mana uyasha, nishka.
Shuk puncha Apuka payta nishka:
— Yanunki
— Misika mana yanushachu nishka, mana yanushachu, ñawi millma ruparinka nishpa.
— Apuka. ¡Utka! muchikuta churashpa, yakuman rinki, nishka
Mana muchikutapash churashachu kachu rinriyukmi kani.
— Apuka, piñarishpa kaparirka. Shinashpaka kiwata aparimukri.


Chay killa misika nirka:
Mana kiwata aparimushachu, llushka washami kani.
Apuka nirka.Ukta! yantata ninapi rupachi, Misika nirka, mana chaytapash rurashachu. Utun makiyukmi kani.
Shinaka Apuka nishka:
¡Chay puyupi tiyarinki!.
Mana puyupi tiyarishachu, chupayukmi kani nishka.
Chaymanta shuk ukuchata rikushpa.
Apuka kaparirirka:
— ¡Ukta! ¡Ukta! Chay ukuchata hapikri.
— Misika ña, nin.
Chaymantaka misika pawashpami ukuchata hapinkapak rirka.

 

En la cultura kichwa del Ecuador el volcán Tungurahua es conceptuado como una deidad femenina. De ahí su calificativo de “Apu”. Nótese igualmente la serie de actividades domésticas, generalmente asumidas por las mujeres y para las cuales, sin éxito, pide ayuda al gato.


Narrador: Miguel Andrango
Lugar: Quinchuquí, Otavalo (Imbabura), 1976